07-11-2012

Het nieuwe visualiseren

De meeste mensen zijn visueel ingesteld. Dat betekent dat ze gemakkelijker informatie opnemen en onthouden wanneer die informatie in de vorm van een afbeelding wordt getoond, dan in de vorm van geschreven of gesproken tekst. Een plaatje zegt meer dan duizend woorden, is een veelgehoorde uitspraak. Maar dan moet het wel een duidelijke plaat zijn. Een slecht gekozen visualisatie zegt niets of, erger nog, zet mensen op het verkeerde been. Maar het maken van visualisaties kost veel tijd en creativiteit. Hoe maak je met weinig inspanning een goede visualisatie?

Een goede visualisatie brengt een duidelijke boodschap over. Dat kan van alles zijn, maar de gekozen vorm is bepalend voor het type boodschap. Een voorbeeld: een kwadrantenplaat à la Gartner is uitstekend geschikt om twee eigenschappen tegen elkaar af te zetten en meerdere onderwerpen, bijvoorbeeld softwareleveranciers, daarmee ten opzichte van elkaar te positioneren. Dat helpt bij het maken van een keuze. Ander voorbeeld: een misdaadkaart toont op een plattegrond van de stad de locaties waar recent misdaden zijn gepleegd, en maakt inzichtelijk wat de gevaarlijke wijken zijn. Dat helpt bij het plannen van bijvoorbeeld een wandelroute.

Voor enterprisearchitecten zijn er uitstekende softwarepakketten verkrijgbaar om architecturen te modelleren. Een tool als BiZZdesign Architect biedt bijvoorbeeld een repository en een visuele omgeving. De repository vul je met de modelelementen zoals applicatiecomponenten en relaties. Met de visuele omgeving kun je vervolgens platen maken om de samenhang tussen modelelementen inzichtelijk te maken. We spreken dan van views: een gefilterde blik op de inhoud van de repository. Repository en visuele omgeving zijn met elkaar geïntegreerd om het werken te vergemakkelijken.

Toch blijft het maken van architectuurvisualisaties grotendeels handwerk. De oorzaak is gelegen in de lay-out. Je kunt in een modelleerpakket eenvoudig twintig applicatiecomponenten van de repository naar de visuele omgeving 'slepen', maar het resultaat is altijd een wanordelijke verzameling blokken en lijnen. Om daar een plaat van te maken die in staat is een boodschap over te brengen, vraagt handmatig ordenen. En dat kan veel tijd kosten; zeker als je meerdere van dat soort visualisaties hebt die je moet onderhouden telkens wanneer het model in de repository wijzigt. Het probleem is dat we niet in staat lijken om het cognitieve proces van het logisch ordenen van elementen om te zetten in iets dat we als softwareroutine kunnen programmeren. Toch moet hier meer mogelijk zijn.

Welbeschouwd is elke visualisatie te zien als het plotten van onderwerpen op een coördinatenstelsel. En dat is in beginsel uitstekend automatiseerbaar. Zo is de eerder genoemde misdaadkaart uitstekend te genereren wanneer in een repository bij elke misdaad de locatie is vastgelegd in de vorm van geografische coördinaten. Maar ook bijvoorbeeld een Gantt-diagram bestaat uit onderwerpen (activiteiten) geplot op een coördinatenstelsel van tijd (horizontale as) en rangnummer (verticale as).

De kunst van het visualiseren is daarom de kunst van het kiezen van precies dat coördinatenstelsel dat perfect aansluit bij de boodschap die je wilt overbrengen. Als je goed nadenkt over de boodschap die je met een visualisatie wilt overbrengen, kom je wellicht tot nieuwe en creatieve ideeën die veel inzichtelijker zijn dan traditionele applicatielandschappen of servicemodellen. Heeft u zo'n geslaagde nieuwe visualisatie bedacht, dan hoor ik het graag!


Erwin Oord (eoord@archixl.nl) is principal consultant en partner bij ArchiXL.

Interessant? Deel het!
Illustratie stel je vraag
Meer weten over deze blog?

Neem contact op met ons, we vertellen er graag meer over!

© ArchiXL  |  KvK 05084421