Architectuur is nooit een doel op zich

Het is prettig samenwerken met ArchiXL. Toine Schijvenaars en zijn collega's combineren een grote bedrevenheid in architectuur met gedegen kennis van gemeentelijke processen.

GEMMA staat voor Gemeentelijke Model Architectuur. Deze landelijke referentiearchitectuur helpt de 380 gemeenten in Nederland om hun informatievoorziening en ICT in samenhang aan te sturen. De omvangrijke architectuur liet zich ruim vier jaar geleden niet langer in een ‘boekvorm’ gieten en VNG Realisatie riep de hulp in van ArchiXL. “Wij waren op zoek naar een andere manier van ontsluiten en het door hun in eigen beheer ontwikkelde kennismanagementplatform (wiki) leek daarvoor de ideale oplossing”, vertelt Theo Peters.

Als Unitmanager Architectuur en Standaarden bij het toenmalige KING stond Peters samen met zijn team van architecten en Toine Schijvenaars van ArchiXL aan de basis van wat nu het succesvolle GEMMA Online is. “Als VNG Realisatie beheren wij als onderdeel van de totale referentiearchitectuur een hele familie van open uitwisselingsstandaarden. Die zijn ook weer opgenomen in GEMMA Online.” Inmiddels vinden dagelijks gemiddeld 550 unieke bezoekers hun weg in de ruim 30.000 pagina’s aan informatie. Deze bezoekers werken onder andere bij gemeenten, waterschappen, provincies en leveranciers. Daarnaast fungeert GEMMA Online ook als het eigen naslagwerk, legt Peters uit. Dat de wiki nog steeds in ontwikkeling is, blijkt wel uit het feit dat er recent de open standaard AMEFF (ArchiMate Model Exchange File Format) aan toegevoegd is. “Het kennisplatform is sinds kort de inhoudelijke basis voor de GEMMA Softwarecatalogus, zodat de GEMMA-inhoud overal gelijk is. Gemeenten zien in de Softwarecatalogus direct welke oplossingen de markt beschikbaar heeft voor de functionele en standaardisatievragen die wij in de architectuur duiden. Gemeenten kunnen zo de benodigde informatie uit GEMMA Online en de Softwarecatalogus halen en deze verder uitwerken in hun eigen architectuurtooling. En daarbij maken we dan uiteraard gebruik van open standaarden.”

Collectieve voorzieningen

Momenteel zijn er tal van ontwikkelingen gaande die van invloed zijn op de inrichting van de gemeentelijke organisatie. Eén daarvan is de toenemende samenwerking tussen gemeenten. Ook daarbij ziet Peters een nadrukkelijke rol weggelegd voor GEMMA Online. “Gemeenten moeten steeds meer gebruik gaan maken van collectieve voorzieningen. In GEMMA Online staat beschreven welke collectieve functies er zijn en welke rol die spelen in de gemeentelijke informatievoorziening. Wij merken dat gemeenten vaak onvoldoende weten wat er allemaal mogelijk én beschikbaar is en hoe ze daar lokaal gebruik van kunnen maken.”
VNG Realisatie is nadrukkelijk bezig om de communicatie richting gemeenten te verbeteren en ze door deelname aan werkgroepen actief te laten meedenken en te betrekken bij dit vraagstuk.

Rol van de architectuur

Bij de algemene ontwikkeling naar meer standaardisatie en collectiviteit speelt architectuur een steeds belangrijkere rol. “Aan ons de uitdaging om nieuwe collectieve functionaliteiten te beschrijven en beter uit te leggen in GEMMA Online, zodat gemeenten ze gemakkelijker vinden en in de praktijk gaan benutten. ArchiXL helpt ons om de daarvoor noodzakelijke veranderingen door te voeren. Ook leveren ze continu inhoudelijke architectuurbijdragen om het beheer en de toegankelijkheid verder te optimaliseren”, aldus Peters. Tenslotte benadrukt hij dat architectuur nooit een doel op zich moet zijn. “We beschikken met GEMMA Online over een prachtige tool, maar het uitgangspunt blijft altijd dat het gemeenten moet helpen om hun dienstverlening en bedrijfsvoering beter te organiseren.”

VNG Realisatie

Vanaf januari 2018 is het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING) verder gegaan onder de nieuwe naam VNG Realisatie. De werkzaamheden blijven hetzelfde: gemeenten ondersteunen bij hun informatievoorziening en dienstverlening. Wel zet VNG Realisatie nadrukkelijker in op het realiseren van collectieve voorzieningen als vervanging en ondersteuning van lokale oplossingen en het begeleiden van gemeenten bij gezamenlijke uitvoeringsprojecten. VNG Realisatie is onderdeel van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten.