Benchmarking in het onderwijs: wijs of on(der)wijs?

Op dit moment is het vergrootglas weer even gericht op het hoger onderwijs en dat is op zich niet zo vreemd want juist in deze sector lijkt benchmarking nog het meest onvolwassen, wat misschien wel komt door o.a. te weinig invloed van een orgaan als de onderwijsinspectie.

Als consument zijn we afgelopen jaren steeds meer gewend geraakt te vergelijken. Vliegtickets via cheaptickets.com, hotels via bookings.com, auto’s via autotrack.nl, huizen via funda.nl en zo kan ik nog wel even doorgaan. Eigenlijk is het een beetje raar dat de overheid nog zo weinig vergelijkingssites heeft opgezet voor haar producten, neem nu bijvoorbeeld onderwijs en zorg als voorbeeld. Wij als consument hebben toch recht om te kiezen? Waarom wordt het ons hierin niet wat makkelijker gemaakt door deze keuzes op een rijtje te zetten?

Gelukkig zijn er een paar succesvolle initiatieven die verrassend genoeg niet direct vanuit de overheid komen, maar die door scholen zelf zijn geïnitieerd. In het onderwijs heeft met name het Voortgezet Onderwijs een voorsprong genomen ten opzichte van de andere sectoren met het project Vensters voor Verantwoording. Dit project beoogt transparantie door letterlijk alle VO scholen op de kaart (zie www.schoolvo.nl) te zetten. Alhoewel alles draait om vrijwilligheid heeft meer dan 92% van de scholen in heel Nederland zich gecommitteerd aan dit project en zijn zij al klaar of nog bezig met het vullen van de nodige indicatoren. Het is wel bijzonder opvallend dat de helft van de 8% die nog niet meedoet uit Den Haag en omgeving komt… En dan zie je ook direct weer de invloed van de lokale politiek. Je ziet bijvoorbeeld dat in Amsterdam heel gericht gemeentebeleid is op onderwijs. En dat komt de kwaliteit van het onderwijs zeker ten goede!

Is benchmarking dan wel nodig in het onderwijs? Is een school die kansarme leerlingen op de rit krijgt met een minder hoog slagingspercentage niet even goed zo niet beter dan een ‘witte’ school met een voordeurbeleid die hier hoger op scoort? Natuurlijk moet je hier genuanceerd tegenaan kijken. En daarom is het zo belangrijk om scholen de mogelijkheid te geven niet alleen ‘harde’ benchmarkingcijfers te tonen, maar dit toe te kunnen lichten met een motivatie. En daarom is benchmarking alleen ‘wijs’ als je kunt verklaren waarom de dingen zijn zoals ze zijn.

Dan nu een stap van onderwijs naar de ICT architectuur van een dergelijke oplossing. Je ziet dat met name de combinatie van Business Intelligence en Content Management twee speerpunten zijn bij dit onderwerp. Niet alleen de harde cijfers tonen, maar op een slimme en efficiënte manier de mogelijkheid geven deze harde cijfers toe te lichten door de stakeholders. En dan werkt benchmarking.

Jan Willem van Veen (jwvveen@archixl.nl) is principal consultant en partner bij ArchiXL.