Een architectuurvolwassenheidsscan is meer dan een momentopname

Het uitvoeren van een architectuurvolwassenheidsscan (AVS) is een goed middel om een stap vooruit te komen in het effectief inzetten van enterprisearchitectuur. Vrijwel elke organisatie doet tegenwoordig 'iets' met architectuur. Maar in veel gevallen is het rendement laag en zijn de architecten – met name bij de Business – niet erg populair. Dat komt dan omdat de architectuur projecten vertraagt, verhindert of de kosten ervan opdrijft. Architectuur maakt de traditionele kloof tussen Business en ICT in dat geval niet kleiner maar juist groter.

Bij andere organisaties werkt architectuur wel, en lukt het om projecten systematisch te laten bijdragen aan de organisatiedoelstellingen. Maar ook dan zie ik vaak dat een soort evenwichtssituatie ontstaat waarin architecten tevreden zijn met de rol die ze hebben bereikt. Jammer, want meestal is er veel meer mogelijk. Ook bij architectuur is het zinvol om periodiek te onderzoeken waar de organisatie staat. Wat gaat er goed? Wat kan er beter? Welke patronen zijn ‘ingesleten’ en belemmeren innovatie? Het laten uitvoeren van een objectieve architectuurvolwassenheidsscan door een onafhankelijke partij kost relatief weinig en kan veel opleveren.

Bij ArchiXL voeren we een AVS altijd uit op basis van een volwassenheidsmodel. Welk model het geschiktste is, is afhankelijk van de organisatie. Een mogelijkheid is de architectuurvolwassenheidsmatrix van DYA (DYA is een geregistreerd handelsmerk van Sogeti). Deze matrix onderkent 17 dimensies in de architectuur en beoordeelt de organisatie op alle dimensies. Dit geeft een veelzijdig beeld van de stand van zaken. Nadeel is de complexiteit van het model: je moet flink doorbijten voordat je op basis van het model verbeterstappen kunt definiëren.

Een ander volwassenheidsmodel is het enterprise architecture management maturity model van het US Government Accounting Office. Het elegante van dit model is de eenvoud. Het definieert een zestigtal volwassenheidsstappen van enterprisearchitectuur en je hebt een bepaald niveau bereikt wanneer je alle stappen van dat niveau beheerst. Wij hebben de elementen uitgewerkt tot een eenvoudige checklist die bijvoorbeeld gebruikt kan worden door uw interne accountant in een (periodieke) audit.

Bij een AVS horen altijd doelstellingen en aanbevelingen. Doelstellingen verwoorden de ambitie die de organisatie heeft met betrekking tot architectuur. Het geselecteerde volwassenheidsmodel kan helpen bij het formuleren van de doelstellingen, maar mag niet leidend zijn. Het model houdt immers geen rekening met belangrijke eigenschappen van uw organisatie zoals omvang en cultuur. Anders dan bij het Boeddhisme is het hoogste volwassenheidsniveau niet altijd zaligmakend!

Aanbevelingen zijn wellicht het belangrijkste onderdeel uit elke architectuurvolwassenheidsscan. Concrete aanbevelingen helpen om de stap vooruit te zetten die de architecten effectiever maakt. Neem geen genoegen met algemeenheden zoals “voer een architectuurmethode in”. Het advies moet specifieker zijn. Als invoering van een architectuurmethode gewenst is, dan wilt u weten welke methode, op welke wijze en op welke onderdelen/aspecten te focussen. Een goed advies is direct uitvoerbaar!

Erwin Oord (eoord@archixl.nl) is principal consultant en partner bij ArchiXL.